Nội tiết tố nữ là gì? Tầm quan trọng đối với nữ giới

Nội tiết tố nữ là gì?

Hệ thống nội tiết gồm nhiều tuyến, chịu trách nhiệm sản xuất và tiết ra các loại hormone khác nhau, giúp cơ thể điều phối và kiểm soát nhiều chức năng quan trọng. Chúng ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng, phát triển, trạng thái tâm lý, khả năng tình dục, sinh sản và quá trình trao đổi chất.

Nội tiết tố nữ là các hormone sinh dục, chủ yếu được sản xuất từ buồng trứng, đồng thời một phần cũng được tiết ra từ tuyến thượng thận, nhau thai và một số cơ quan khác. Nhờ những hormone này, phụ nữ có những đặc điểm cơ thể và ngoại hình khác biệt so với nam giới.

Hai loại nội tiết tố nữ quan trọng nhất là estrogen và progesterone. Bên cạnh đó, phụ nữ cũng tạo ra một lượng nhỏ testosterone (đây là hormone nam), trong khi nam giới cũng có một lượng nhỏ estrogen và progesterone. Phần lớn nội tiết tố nữ trong cơ thể phụ nữ được sản xuất từ buồng trứng, đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe sinh sản.

• Estrogen đóng vai trò thiết yếu đối với sức khỏe của phụ nữ từ giai đoạn dậy thì và giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Sự biến đổi của estrogen trong chu kỳ có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, mức năng lượng và làn da. Trong thời kỳ mang thai, lượng estrogen tăng cao nhờ nhau thai, hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Bên cạnh đó, hormone này còn góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở phụ nữ. Khi bước vào giai đoạn mãn kinh, nồng độ estrogen giảm khiến các lợi ích trên mất đi, đồng thời làn da và tóc trở nên mỏng và khô hơn.

• Progesterone ít phổ biến hơn estrogen nhưng cũng đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là với niêm mạc tử cung. Hormone này giúp niêm mạc tử cung phát triển dày hơn trong chu kỳ kinh nguyệt. Nếu mang thai, progesterone được sản xuất bởi buồng trứng và nhau thai sẽ duy trì niêm mạc tử cung khỏe mạnh, hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Trong những ngày hành kinh, progesterone giảm vì cơ thể không cần tiếp tục phát triển lớp niêm mạc mới hàng tháng.

Nội tiết tố nữ là các hormone sinh dục, chủ yếu được sản xuất từ buồng trứng

Tác dụng của nội tiết tố nữ

Nội tiết tố nữ tác động đến sức khỏe, chức năng sinh lý và vẻ vẻ ngoài của phụ nữ.

• Tuổi dậy thì: Ở phụ nữ, giai đoạn dậy thì thường bắt đầu từ 8 - 13 tuổi. Trong thời gian này, tuyến yên sản xuất nhiều hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH), từ đó thúc đẩy cơ thể sản xuất estrogen và progesterone. Sự gia tăng các hormone này giúp ngực phát triển, chiều cao tăng, xuất hiện lông ở những vùng cơ thể khác nhau, đồng thời xương chậu và hông mở rộng.

• Kinh nguyệt: Ở phụ nữ, kinh nguyệt thường xuất hiện lần đầu từ 8 - 15 tuổi và tiếp tục đều đặn cho đến giai đoạn mãn kinh. Một chu kỳ kinh nguyệt trung bình kéo dài khoảng 28 ngày, nhưng có thể thay đổi trong khoảng từ 24 - 38 ngày. Chu kỳ này gồm 3 giai đoạn chính với sự thay đổi hormone đặc trưng: giai đoạn nang trứng, giai đoạn rụng trứng và giai đoạn hoàng thể.

• Thai kỳ: Thai kỳ bắt đầu khi trứng đã được thụ tinh và làm tổ trong thành tử cung. Sau quá trình cấy ghép, nhau thai phát triển và sản sinh các hormone như progesterone, gonadotropin màng đệm người (hCG) và relaxin. Trong những tuần đầu của thai kỳ, nồng độ progesterone tăng đều, giúp cổ tử cung dày lên và hình thành nút nhầy bảo vệ. Khi thai kỳ kết thúc, các hormone này giảm trở về mức trước khi mang thai. Trong giai đoạn cho con bú, nồng độ estrogen giảm, ngăn ngừa rụng trứng.

• Tiền mãn kinh và mãn kinh: Mãn kinh là giai đoạn cơ thể ngừng chu kỳ kinh nguyệt và mất khả năng mang thai. Trước khi bước vào mãn kinh, phụ nữ trải qua giai đoạn tiền mãn kinh – thời kỳ chuyển tiếp với sự dao động mạnh mẽ của hormone. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như kinh nguyệt không đều, thay đổi tâm trạng, giảm ham muốn tình dục, giảm mật độ xương (loãng xương) và tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch hoặc đột quỵ.

• Tình dục và biện pháp tránh thai: Hormone như estrogen, progesterone và testosterone đều tác động đến nhu cầu tình dục của phụ nữ. Mức estrogen cao thường làm tăng ham muốn, trong khi progesterone cao có thể khiến ham muốn giảm. Ngoài ra, nồng độ testosterone thấp cũng có thể dẫn đến giảm nhu cầu tình dục ở một số người.

Nội tiết tố nữ tác động đến sức khỏe, chức năng sinh lý và vẻ vẻ ngoài của phụ nữ

Nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố nữ

Mất cân bằng nội tiết tố nữ có thể phản ánh những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn hoặc xuất hiện do tác dụng phụ của một số loại thuốc. Do đó, nếu bạn gặp các triệu chứng nghiêm trọng hoặc thường xuyên tái phát nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Những yếu tố phổ biến dẫn đến mất cân bằng hormone ở phụ nữ bao gồm:

• Suy buồng trứng nguyên phát (POI)

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

• Sử dụng các biện pháp kiểm soát sinh sản dựa trên hormone

• Thừa cân hoặc béo phì

• Liệu pháp thay thế hormone (HRT)

• Ung thư buồng trứng

Mất cân bằng nội tiết tố nữ có thể phản ánh những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn

Triệu chứng rối loạn nội tiết tố nữ

Nội tiết tố cân bằng giúp cơ thể phụ nữ duy trì các chức năng sinh lý và ngoại hình ổn định. Khi hormone mất cân bằng trong thời gian dài, cơ thể có thể xuất hiện một số dấu hiệu như:

• Da thay đổi, dễ nổi mụn

• Kinh nguyệt không đều

• Giảm ham muốn tình dục, khô âm đạo

• Dễ mắc các bệnh phụ khoa

• Huyết áp tăng bất thường

• Thay đổi vóc dáng

Rối loạn nội tiết tố nữ khiến da dễ nổi mụn hơn

Đôi khi, rối loạn nội tiết tố nữ còn là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, bao gồm:

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Đây là rối loạn nội tiết phổ biến ở phụ nữ trẻ, gây kinh nguyệt không đều và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

• Rậm lông: Sự xuất hiện lông nhiều ở mặt, ngực, bụng hoặc lưng do dư thừa hormone nam, đôi khi liên quan đến PCOS.

Ngoài ra, mất cân bằng nội tiết tố còn liên quan đến một số tình trạng khác như:

• Giảm chức năng sinh lý

• Sảy thai hoặc thai kỳ bất thường

• Mang đa thai (song thai, tam thai,…)

• Khối u buồng trứng

Cách cân bằng nội tiết tố nữ

Cân bằng nội tiết tố nữ là quá trình điều chỉnh lượng hormone trong cơ thể phụ nữ nhằm duy trì sự ổn định và sức khỏe tổng thể. Khi nội tiết tố được cân bằng, chu kỳ kinh nguyệt trở nên đều đặn, các triệu chứng tiền kinh nguyệt giảm bớt, ham muốn tình dục được cải thiện và sức khỏe toàn diện được nâng cao. Dưới đây là một số phương pháp giúp cân bằng nội tiết tố nữ:

Sử dụng thuốc cân bằng nội tiết tố

Sử dụng thuốc để cân bằng nội tiết tố nữ, bao gồm bổ sung estrogen tổng hợp thông qua liệu pháp thay thế hormone (HRT), là phương pháp bù đắp sự thiếu hụt hormone trong cơ thể. Những loại thuốc này thường được chiết xuất từ nguồn gốc động vật, có thành phần tương tự với nội tiết tố nữ tự nhiên. Tuy nhiên, estrogen tổng hợp chỉ được chỉ định cho những trường hợp thiếu hụt hormone nặng, chẳng hạn như phụ nữ mãn kinh sớm, teo hoặc cắt buồng trứng, điều trị vô sinh hoặc người chuyển giới.

Do thuốc không thể tự đào thải khi dư thừa, việc sử dụng quá liều estrogen tổng hợp có thể dẫn đến nhiều rủi ro, bao gồm tăng số lượng và kích thước khối u, quá sản nội mạc tử cung, xuất huyết tử cung,…Vì vậy, việc dùng thuốc phải dựa trên kết quả xét nghiệm nội tiết tố, thăm khám đầy đủ và chỉ định cùng theo dõi chặt chẽ của bác sĩ.

►Xem thêm bài viết: Top 17 viên uống nội tiết tố nữ tốt nhất hiện nay

Sử dụng thuốc thảo dược đông y

Hiện nay, nhiều phụ nữ lựa chọn các giải pháp tự nhiên và an toàn hơn như thuốc thảo dược Đông y. Điển hình là thuốc rắn số 8 của Hoàng Gia Thái Lan, sản phẩm mang lại tác dụng toàn diện cho sức khỏe nữ giới. Thuốc giúp điều tiết nội tiết tố nữ, cân bằng estrogen và progesterone, cải thiện các triệu chứng rối loạn hormone như tâm trạng thất thường, mệt mỏi, mất ngủ, đặc biệt hiệu quả với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và tiền mãn kinh.

Ngoài ra, thuốc rắn số 8 còn hỗ trợ ổn định chu kỳ kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh, hạn chế rong kinh, cải thiện lượng kinh đều đặn và giúp giảm các triệu chứng tiền mãn kinh như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, khô hạn vùng kín, lo âu, trầm cảm,...Thuốc cũng giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ quan sinh dục, giảm nguy cơ viêm nhiễm, phòng ngừa u nang buồng trứng, u xơ tử cung và các bệnh về tuyến vú.

Thuốc rắn số 8 mang lại tác dụng toàn diện cho sức khỏe nữ giới

Bổ sung thực phẩm giàu estrogen

Để duy trì cân bằng nội tiết tố nữ, phụ nữ nên tăng cường các thực phẩm giàu estrogen và vitamin, chẳng hạn như bông cải xanh, đậu nành và hạt lanh. Ba loại thực phẩm này được coi là những lựa chọn an toàn và hiệu quả nhất để hỗ trợ cân bằng hormone.

Cách phòng ngừa mất cân bằng nội tiết tố nữ

Để duy trì cân bằng nội tiết tố, phụ nữ có thể áp dụng các biện pháp sau:

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng nội tiết tố nữ. Trong suốt một ngày, nồng độ của một số hormone sẽ thay đổi tùy theo chất lượng giấc ngủ. Khi giấc ngủ bị rối loạn, cơ thể có thể gặp phải những ảnh hưởng tiêu cực như:

• Tăng nguy cơ béo phì

• Dễ mắc bệnh tiểu đường

• Thay đổi cảm giác thèm ăn

Duy trì thói quen ngủ đủ giấc và tránh bị gián đoạn vào ban đêm sẽ giúp cơ thể tự điều hòa và ổn định lượng hormone.

Hạn chế ánh sáng vào ban đêm

Tiếp xúc với ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính hay các thiết bị điện tử có thể làm gián đoạn nhịp sinh học và ức chế hormone melatonin. Điều này khiến cơ thể khó cân bằng hormone và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Hạn chế cảm giác căng thẳng

Căng thẳng tác động trực tiếp đến hệ nội tiết, làm tăng hormone adrenaline và cortisol. Khi các hormone này duy trì ở mức cao, chúng có thể gây rối loạn cân bằng tổng thể, ảnh hưởng đến tâm trạng, béo phì và sức khỏe tim mạch. Các biện pháp giảm căng thẳng như nghe nhạc, thiền hay yoga có thể giúp cải thiện tình trạng này.

Luyện tập thể dục đều đặn

Vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 lần/tuần giúp kiểm soát thèm ăn, duy trì cân nặng và giảm nguy cơ kháng insulin, hội chứng chuyển hóa và tiểu đường loại 2. Ngay cả các buổi tập ngắn cũng hỗ trợ điều chỉnh hormone kiểm soát sự thèm ăn.

Bạn nên vận động nhẹ nhàng ít nhất 30 phút mỗi ngày

Hạn chế tiêu thụ nhiều đường

Tiêu thụ nhiều đường có thể gây rối loạn chuyển hóa và kháng insulin. Giảm đường trong chế độ ăn giúp kiểm soát hormone, bao gồm cả insulin, đồng thời hỗ trợ duy trì cân nặng và sức khỏe tổng thể.

Bổ sung chất béo lành mạnh

Chất béo lành mạnh hỗ trợ cân bằng hormone liên quan đến cảm giác no và trao đổi chất. Các axit béo chuỗi trung bình từ dầu dừa, dầu cọ đỏ và dầu ô liu giúp điều chỉnh phản ứng cơ thể với insulin, thúc đẩy tiêu hóa và cân bằng hormone.

Tăng cường bổ sung chất xơ

Chất xơ không chỉ tốt cho hệ tiêu hóa mà còn hỗ trợ điều chỉnh insulin và các hormone khác, giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh và sức khỏe tổng thể.

Ăn nhiều cá béo giàu omega-3

Các loại cá giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, cá ngừ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, hệ thần kinh và não bộ. Omega-3 còn hỗ trợ cân bằng tâm trạng, ngăn ngừa trầm cảm và lo âu.

Thực phẩm giàu omega-3 có nhiều trong các loại cá

Tránh ăn quá no

Ăn quá no có thể làm rối loạn trao đổi chất, tăng căng thẳng và làm thay đổi mức chất béo lưu thông trong cơ thể. Ăn vừa phải giúp duy trì cân bằng hormone và sức khỏe lâu dài.

Uống trà xanh

Trà xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp cải thiện trao đổi chất, kiểm soát căng thẳng và hỗ trợ cân bằng hormone.

Không hút thuốc lá

Khói thuốc ảnh hưởng đến hormone tuyến giáp, kích thích hormone tuyến yên và làm tăng cortisol, gây rối loạn cân bằng nội tiết.

Cẩn trọng với các sản phẩm từ sữa

Sữa và các chế phẩm từ sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nhưng một số sản phẩm như kem, sữa chua có thể ảnh hưởng đến hormone sinh sản. Phụ nữ nên chọn lựa cẩn thận để duy trì cân bằng hormone.

Một số chế phẩm từ sữa có thể ảnh hưởng đến hormone sinh sản

Như vậy, Hàng Thái Chính Hãng đã cung cấp những thông tin chi tiết về nội tiết tố nữ và vai trò quan trọng của chúng đối với sức khỏe phụ nữ. Hy vọng bài viết này giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về nội tiết tố nữ và biết cách duy trì cân bằng hormone một cách hiệu quả.

Nguồn tham khảo:

1. Everyday Health (2024, December 19), Hormones and your health: an essential guide, truy cập từ: https://www.everydayhealth.com/hormones/guide/

2. Medical News Today (2019, April 5), What to know about female sex hormones, truy cập từ: https://www.medicalnewstoday.com/articles/324887#puberty