Gai Cột Sống L4 L5: Tổng hợp 8 điều quan trọng từ nguyên nhân - điều trị

Gai cột sống L4 L5 tuy không nguy hiểm trực tiếp tới tính mạng của người bệnh, nhưng nếu bệnh ngày càng nghiêm trọng có thể dẫn đến tình trạng người bệnh bị hạn chế vận động, đau nhức, vẹo cột sống thậm chí là liệt chi. Hãy cùng tìm hiểu rõ những nguyên nhân ban đầu và cách điều trị bệnh hiệu quả để tránh hệ luỵ đang tiếc có thể xảy ra.

Bệnh gai cột sống L4 L5

Đốt sống L4 L5 là hai đốt nằm ở cuối của cột sống thắt lưng, kết nối với đốt sống cùng S1. Đây là vị trí chịu nhiều áp lực từ trọng lượng cơ thể nên khá dễ bị tổn thương và thoái hóa.

Gai cột sống L4 L5 là tình trạng xương khớp tại đốt sống L4 L5 bị hao mòn khiến các tế bào xương phát triển quá mức và hình thành gai xương. Đây là cơ chế tự nhiên của cơ thể nhằm bù đắp vào khu vực bị hao mòn. Khi gai xương đủ lớn, nó có thể chèn ép vào dây chằng, các dây thần kinh và mạch máu xung quanh cột sống, gây đau nhức, tê bì, hạn chế khả năng vận động của người bệnh.

Bệnh gai cột sống triệu chứng là gì?

Gai cột sống nói chung và gia cột sống L4 L5 nói riêng thường không có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Bởi lúc này gai xương có kích thước nhỏ và sự cọ xát chưa xảy ra. Tuy nhiên khi đạt được kích thước đủ lớn, có thể nhận thấy gai cột sống triệu chứng điển hình như:

- Đau thắt lưng, cường độ đau từ trung bình đến nặng, âm ỉ dài ngày, cơn đau lan rộng tới cả vùng mông và hai chân.

- Đau nhức nhiều hơn khi vận động, thuyên giảm khi nghỉ ngơi.

- Người bệnh khó đi đứng thẳng lưng, có xu hướng thay đổi dáng đi, dáng ngồi để giảm đau, lâu ngày dẫn đến tình trạng bị cong vẹo cột sống.

- Đôi khi bệnh nhân có thể bị mất cảm giác, tê cứng dọc thắt lưng và cột sống.

- Yếu cơ, tê bì ở chi dưới.

- Mất cảm giác chi dưới, rối loạn đại tiểu tiện, rối loạn cảm giác, đổ mồ hôi, mất thăng bằng, loạng choạng,…

- Đau dây thần kinh hông. Tình trạng này xảy ra trong giai đoạn tiến triển khi dây thần kinh hông bị chèn ép.

- Xuất hiện tiếng kêu lộp cộp ở cột sống khi vận động.

- Khả năng vận động vị hạn chế hoặc mất đi.

- Bệnh nhân khó thực hiện động tác xoay hông hoặc cúi người.

>> Gợi ý cho bạn: Bị đau thần kinh tọa kiêng gì và nên có chế độ tập luyện thế nào?

Nguyên nhân bạn bị gai cột sống lưng?

Tổng hợp những nguyên nhân gây bệnh gai cột sống L4 L5:

- Thoái hoá đốt sống: tình trạng thoái hóa tự nhiên khiến cho sụn khớp bị mài mòn, dễ nứt vỡ.

- Chấn thương cột sống tại đốt L4 L5: chấn thương do tai nạn lao động, tai nạn giao thông, ngã từ trên cao nếu không được xử lý triệt để cũng gia tăng nguy cơ khiến cột sống bị tổn thương và thoái hóa. 

- Lắng đọng canxi dư thừa vào đốt sống và các mô mềm xung quanh.

- Viêm cột sống: hiện tượng này xảy ra khi hai bề mặt xương tiếp xúc, cọ xát lên nhau. Để hạn chế tình trạng này, cơ thể sẽ tự điều chỉnh nhằm giảm bớt áp lực và sự cọ xát, kết quả của quá trình chỉnh sửa này lại tác động tới toàn bộ phần toàn bộ khớp cột sống, khiến đốt sống bị xơ hóa, hình thành gai xương.

- Tuổi tác: tuổi càng cao, các khớp sụn bị mài mòn, cọ xát vào nhau trong quá trình vận động và dẫn đến các gai xương.

- Tính chất công việc phải thường xuyên khuân vác các vật nặng, làm những công việc gây áp lực cho cột sống.

- Nguyên nhân khác: những người thừa cân, vận động mạnh, hút thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích... làm tăng nguy cơ mắc bệnh gai cột sống.

Việc thăm khám tại các cơ sở y tế nhằm xác định chính xác nguyên nhân sẽ giúp cho quá trình chẩn đoán, điều trị của bác sĩ trở nên dễ dàng hơn, từ đó rút ngắn thời gian và chi phí chữa trị cho người bệnh. 

Đối tượng có nguy cơ bị gai cột sống L4 L5

Bất kỳ ai cũng đều có nguy cơ mắc bệnh gai cột sống L4 L5 nhưng bệnh thường phổ biến hơn ở những nhóm đối tượng dưới đây:

- Nam giới: tỉ lệ mắc bệnh gai cột sống ở nam giới cao hơn rất nhiều so với phụ nữ.

- Độ tuổi trung niên trở lên: bệnh thường xuất hiện ở những người có độ tuổi từ trung niên trở lên.

- Người thừa cân béo phì: gai cột sống L4 L5 dễ xảy ra ở những người thừa cân béo phì. Bởi đốt sống lưng L4 L5 chịu phần lớn trọng lượng từ phần trên cơ thế. Điều này khiến các đốt sống dễ bị tổn thương, tăng nguy cơ thoái hóa và hình thành gai xương, đặc biệt là khi có cân nặng dư thừa.

- Người có thói quen sinh hoạt thiếu khoa học: nghiên cứu cho thấy, tỉ lệ mắc bệnh gai cột sống sẽ tăng cao ở những người làm việc hoặc sinh hoạt sai tư thế, lao động gắng sức, thường xuyên hút thuốc lá, ngủ không đủ giấc, mang vác vật nặng,…

- Người bị các khiếm khuyết bẩm sinh: những người có khiếm khuyết bẩm sinh như cong vẹo cột sống, gù cột sống… thuộc nhóm đối tượng dễ mắc bệnh.

Biến chứng của bệnh gai cột sống L4 L5

Gai cột sống được đánh giá là một bệnh lý khá lành tính vì không đe dọa trực tiếp tới tính mạng người mắc. Tuy nhiên, đây lại là một bệnh lý xương khớp khó điều trị, có ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng vận động và chất lượng sống của người mắc.

Bệnh gai cột sống L4 L5 gây đau nhức nghiêm trọng ở vùng thắt lưng. Lâu ngày dẫn đến tê cứng, yếu chi, bệnh nhân bị hạn chế khả năng vận động. Trong trường hợp không sớm điều trị, người bệnh sẽ có nguy cơ gặp một hoặc nhiều biến chứng được liệt kê dưới đây:

- Vẹo cột sống: cơn đau khiến bệnh nhân khó đứng thẳng. Ngoài ra, người bệnh thường có xu hướng uốn cong lưng, xoay lưng sang một bên để làm dịu bớt cơn đau. Tuy nhiên việc xảy ra lâu ngày sẽ khiến bệnh nhân bị cong vẹo cột sống.

- Hẹp ống sống: gai xương càng lớn thì nguy cơ ống sống bị thu hẹp càng lớn. Tình trạng này khiến dây thần kinh và tủy sống bị chèn ép, tạo cảm giác tê bì, yếu cơ và tăng nguy cơ liệt chi.

- Mất khả năng kiểm soát ruột và bàng quang khi tủy sống bị chèn ép lâu ngày dẫn tới tổn thương nặng khó hồi phục.

- Liệt chi: tình trạng này làm tổn thương dây thần kinh và tủy sống vĩnh viễn không hồi phục khi gai xương chèn ép, gây liệt chi dưới.

Chẩn đoán gai cột sống L4 L5

Người bệnh cần được kiểm tra lâm sàng và cận lâm sàng để xác định bệnh lý và mức độ nghiêm trọng của bệnh:

Kiểm tra lâm sàng:

- Kiểm tra và đánh giá mức độ nghiêm trọng của cơn đau bằng cách sờ, nắn hoặc yêu cầu bệnh nhân thực hiện các động tác liên quan.

- Xác định vị trí tổn thương.

- Kiểm tra dáng đi, chức năng vận động.

- Kiểm tra các triệu chứng yếu cơ, co cứng, tê bì,…

- Kiểm tra các triệu chứng toàn thân.

- Kiểm tra tình trạng và mức độ cong vẹo cột sống.

- Kiểm tra bệnh sử của người bệnh, bao gồm cả chấn thương, bệnh lý mãn tính, dị tật bẩm sinh,…

Kiểm tra cận lâm sàng:

Người bệnh có thể cần thực hiện một số xét nghiệm và chụp chiếu để chẩn đoán chính xác hơn. Một số xét nghiệm thường được chỉ định là:

- Chụp X-quang: đây là kỹ thuật đầu tiên được chỉ định trong quá trình chuẩn đoán cận lâm sàng. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ nhìn rõ sự phát triển của gai xương trong cột sống. Đồng thời đánh giá kích thước và xác định chính xác vị trí của gai xương.

- Chụp cộng hưởng từ MRI: MRI giúp tạo ra hình ảnh chi tiết, rõ nét và nhiều hướng hơn so với X-quang. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ kiểm tra số lượng mô mềm (dây chằng, dây thần kinh,…) bị chèn ép, sự thay đổi của sụn hoặc xương khớp, các điểm khiếm khuyết và mức độ mài mòn. Đồng thời xác định đĩa đệm bị hư tổn, ống sống có bị thu hẹp hoặc có tổn thương tủy sống hay không.

- Chụp cắt lớp vi tính CT-Scan: những trường hợp chống chỉ định MRI sẽ được bác sĩ yêu cầu chụp cắt lớp vi tính để kiểm tra các tình trạng tương tự như MRI. Ngoài ra CT còn giúp bác sĩ tìm kiếm các khối u giúp chẩn đoán phân biệt, kiểm tra sự thay đổi của cấu trúc xương sống, đánh giá chính xác mức độ nghiêm trọng và hướng điều trị.

- Xét nghiệm máu: phương pháp này được chỉ định với mục đích kiểm tra một số nguyên nhân khác có khả năng gây đau cột sống như viêm khớp tự miễn, bệnh gút,…

- Xét nghiệm điện học: nếu có nghi ngờ gai cột sống, người bệnh sẽ được yêu cầu xét nghiệm điện học. Phương pháp này có khả năng kiểm tra hoạt động của các bộ phận trong cơ thể, tốc độ và khả năng truyền tính hiệu điện về não từ thần kinh. Từ đó xác định và loại trừ yếu tố nguy cơ, đánh giá mức độ tổn thương và khả năng chèn ép dây thần kinh cột sống.

Chẩn đoán phân biệt:

Chẩn đoán phân biệt gai cột sống với các bệnh lý có biểu hiện tương tự như: hẹp ống sống, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, gãy đốt sống, chấn thương cột sống, bệnh gút, viêm khớp dạng thấp,…

Cách trị gai cột sống hiệu quả nhất

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh mà người bệnh sẽ được chỉ định điều trị bằng phương pháp phù hợp. Tuy nhiên, đa số người bệnh được khuyến khích điều trị nội khoa để kiểm soát triệu chứng, chỉ những trường hợp nghiêm trọng có biến chứng hoặc điều trị nội khoa thất bại mới được chỉ định phẫu thuật. Dưới đây là những phương pháp thường được áp dụng:

Biện pháp chăm sóc và giảm đau tại nhà:

- Nghỉ ngơi giúp giảm áp lực lên cột sống thắt lưng, giảm chèn ép rễ thần kinh, cải thiện cơn đau nhức.

- Chườm nóng: nhiệt độ cao giúp thư giãn mô mềm, kích thích lưu thông máu, tăng khả năng hồi phục xương khớp. Hãy sử dụng chai thủy tinh chứa nước ấm hoặc túi chườm áp lên khu vực bị có gai xương ngay khi cơn đau xuất hiện

- Dùng dụng cụ hỗ trợ: điển hình là ghế hoặc đai treo cột sống thắt lưng nhằm giảm áp lực lên đĩa đệm và các đốt sống.

- Xoa bóp: xoa bóp nhẹ lên khu vực bị tổn thương giúp kích thích tuần hoàn máu, thư giãn thần kinh, giảm co cứng khớp.

- Tắm với nước ấm: người bệnh nên tắm với nước ấm mỗi ngày, điều này giúp thư giãn cột sống, cơ bắp và dây thần kinh xung quanh.

- Tập luyện nhẹ nhàng: nằm quá lâu trên giường hoặc ngồi yên một chỗ là những điều không nên vì có thể kích hoạt một cơn đau cấp, đồng thời tăng nguy cơ cứng khớp, bệnh nhân khó vận động. Người bệnh nên luyện tập mỗi ngày để giảm đau, tăng cường các cơ quanh cột sống, tăng sự linh hoạt khớp xương và duy trì sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, cần lựa chọn những bài tập có cường độ thích hợp, chỉ tập từ 30 – 45 phút mỗi ngày. Không nên luyện tập gắng sức vì điều này có thể gây phản tác dụng, làm nặng hơn mức độ tổn thương và đau nhức. Tập dưỡng sinh, bơi lội, đi bộ trên mặt phẳng, yoga,… là những bộ môn phù hợp với người bị gai cột sống.

- Ăn uống và nghỉ ngơi khoa học: ngừng hút thuốc lá, không dùng bia rượu, ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin, chất chống oxy hóa, axit béo omega-3 như: thịt, trứng, cá, sữa chua, trái cây tươi, rau củ quả,… để hỗ trợ giảm đau, giảm viêm, tránh gai xương tiến triển và giảm khả năng thoái hóa cột sống.

- Hạn chế lao động nặng, vận động quá sức.

Sử dụng thuốc:

Nếu cơn đau nhức kéo dài hoặc nghiêm trọng, người bệnh nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để cải thiện tình trạng. Một số loại thuốc người bị bệnh gai cột sống có thể được sử dụng là:

- Thuốc Paracetamol là cách giảm đau gai cột sống ở mức nhẹ.

- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): dùng cho cơn đau từ trung bình đến nặng.

- Thuốc giảm đau theo toa: dà thuốc có tác dụng giảm đau mạnh.

- Thuốc giảm đau dây thần kinh.

- Thuốc giãn cơ: giúp giảm co thắt cơ, tăng khả năng vận động.

- Tiêm Steroid: chỉ định với trường hợp không đáp ứng với các thuốc giảm đau thông thường.

Thuốc rắn Thái Lan số 7 Fung Xin Wan: điều trị hiệu quả theo liệu trình.

Vật lý trị liệu:

Vật lý trị liệu được áp dụng đồng thời với dùng thuốc điều trị gai cột sống L4 L5. Phương pháp này giúp thư giãn cơ khớp, hồi phục chức năng vận động. Vật lý trị liệu như: xoa bóp bấm huyệt, đốt thuốc ống tre, kéo giãn cột sống, lồng xông ngải, châm cứu,…

Phẫu thuật:

Phẫu thuật thường ít được chỉ định cho những bệnh nhân bị gai cột sống L4 L5. Tuy nhiên, người bệnh sẽ được yêu cầu phẫu thuật trong trường hợp gai cột sống có kích thước lớn gây đau nhức nghiêm trọng, người bệnh không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Mổ gai cột sống hết bao nhiêu tiền? Tùy vào tình trạng tài chính cá nhân mà bạn nên sử dụng những phương pháp phù hợp để hạn chế gánh nặng tài chính. Cụ thể như sau:

- Phẫu thuật theo kiểu truyền thống: phương pháp mổ này có chi phí rẻ nhất, thường dao động trong khoảng từ 15-25 triệu đồng, tùy thuộc vào cơ sở y tế.

- Mổ nội soi: là phương pháp phẫu thuật có tỉ lệ thành công cao, ít xâm lấn, chi phí mổ gai cột sống nội soi khá cao, trung bình từ 20-40 triệu đồng

- Phẫu thuật kết hợp nhiều thủ thuật: Đối với những ca bệnh nặng với diễn tiến phức tạp, đòi hỏi có sự kết hợp của nhiều thủ thuật y học, bên cạnh đó chi phí đi kèm cũng sẽ tăng lên đáng kể so với các phương pháp khác.

Ngoài ra chi phí mổ gai cột sống cũng sẽ được giảm một phần lớn khi người bệnh có bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào việc bạn thực hiện phương pháp phẫu thuật ở đúng tuyến hay trái tuyến.

Biện pháp phòng ngừa gai cột sống L4 L5

Mỗi người chúng ta đều có thể chủ động làm giảm nguy cơ mắc bệnh gai cột sống L4 L5 với những biện pháp đơn giản dưới đây:

- Thường xuyên bổ sung thực phẩm giàu vitamin D (trứng, sữa, phô mai, sữa chua…), canxi ((rau lá xanh, hạnh nhân, cá mòi, các loại hạt, tôm, cua…), omega 3 (cá trích, cá ngừ, cá hồi, dầu gan cá tuyết, trứng cá muối…), thực phẩm giàu chất chống oxy hóa (rau xanh, các loại quả mọng, cà chua…). Nhiều người bệnh thường có câu hỏi: bị gai cột sống có nên uống canxi? Câu trả lời là “Có”, người bệnh có thể bổ sung canxi bằng thực phẩm hoặc đồ uống đều được.

- Duy trì thói quen tập luyện và vận động nhẹ nhàng để tăng cường sức khoẻ, độ bền và sự linh hoạt của khớp xương.

- Tránh chơi thể thao, vận động quá sức.

- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân béo phì.

- Không hút thuốc, lạm dụng rượu bia vì đây là nguyên nhân làm tăng nguy cơ thoái hoá cột sống.

Trên đây là tổng hợp những thông tin về bệnh gai cột sống L4 L5 đã được nhiều bác sĩ và chuyên gia tư vấn. Bệnh gai cột sống L4 L5 có thể được kiểm soát và không gây nguy hiểm nếu sớm phát hiện và điều trị đúng cách. Nếu cảm thấy đau nhiều ở vùng thắt lưng nhưng không rõ nguyên nhân, bạn nên tìm tới các cơ sở y tế để bác sĩ chuyên khoa có thể chẩn đoán và điều trị kịp thời.